Banyere mosses na lichens, ihe ka ọtụtụ n'ime anyị maara na ọ bụ ụdị osisi kachasị mfe, nakwa na n'akụkụ nke ahụ, akpa ahụ na-etolite, ị nwere ike isi n'ọhịa pụta ma ọ bụrụ na ị furu efu. Ma okwu ndị dị ka briology ma ọ bụ sphagnum nwere ike ọ gaghị aghọta ya site n'aka onye ọ bụla na-abụghị ọkachamara banyere nkà mmụta sayensị, onye na-ese onyinyo ma ọ bụ aquarist. Jupụta ọdịiche ahụ na ihe ọmụma, n'ihi na ọ bụ ihe na-adọrọ mmasị!
Kedu ihe bụ mosses na ebee ka ha na-eme
Mosses (nke kachasị dị, moss-dịka) bụ nkewa nke osisi ahụ, na-ejikọta ụdị dị iche iche, na mgbatị mmepụta nke gametophyte (ọgbọ nke ụmụ nwoke na otu chromosomes a na-akwụ ụgwọ) na-achịkwa sporophyte (ọgbọ asexual).
Nkà mmụta sayensị nke mosses bụ bryophytes, ya mere aha nke ngalaba na-amụ ha - briology. Ọnụ ọgụgụ ka ukwuu nke ụdị akpa ndị dị na moss na-abụ nke klas nke ahịhịa ndụ.
Okpoko osisi ndị a, nke dị n'elu elu ụwa, na-ejupụta na obere epupụta, mgbe akụkụ dị n'okpuru nwere ọtụtụ nsị filamentous, nke a na-akpọ rhizoids. Ndị nnọchiteanya nke ụdị a nwere ma ọdịiche na ọdịiche dị iche site na ndị ikwu ha n'alaeze ahụ.
Mosses, dị ka mushrooms na bacteria, mụbaa site na spores. Na nke a na oge na-agbanwe agbanwe nke usoro ndụ ha, ụdị mossy na-anọchite anya nchịkọta kachasị mfe (sporophyte) n'ụdị igbe dị na ụkwụ, na-emetụta nne ya n'ubi. 
The sporophyte na-arụ otu ọrụ - ọ na-eme ka a mata na maturation nke spores, mgbe nke ahụ ngwa ngwa dries ma nwụọ.
Ọgbọ ọgbọ briophyte - nke abụọ nke usoro ndụ - bụ osisi na-eto eto (gametophyte), nke nwere ihe yiri usoro mgbọrọgwụ na akwukwo nsị. Otú ọ dị, nke a bụ nanị ọdịdị elu nke osisi osisi.
Ọ dị mkpa! Mosses enweghị mgbọrọgwụ, ma ọ bụ agba, ma ọ bụ usoro ihe omume vascular na nghọta omenala nke usoro ndị a.
N'ihi enweghị ezi mgbọrọgwụ, ọkpụkpụ nwere oké egwu na-adabere na ịdị elu nke ikuku, ruo na mkpochapu zuru oke nke ndụ na oge oyi. Ozugbo edoghachitere mmiri mmiri, osisi ahụ na-abịa ndụ. O siri ike iche n'echiche, ebe ọ bụla ebe ọ na-eto.
N'okpuru ọnọdụ dị mma, osisi ndị a nwere ike ime ka nnukwu ebe dị n'ime ọhịa na osisi ọhịa, dozie n'elu ala, osisi, osisi ndị ọzọ, nkume, ájá, na mpaghara ihu igwe ọ bụla - site na Arctic gaa n'ọzara. Ha anaghị etinye aka na mmiri dị oké osimiri. 
Mkpụrụ nke Moss
Uru nke mosses na e guzobe na mmepe nke biosphere siri ike na-esi ike ikpochapụ. Site na oge ochie, ndị nna ochie nke lashen oge, mosses na ferns ji nwayọọ nwayọọ chịkwaa ala ndị na-adịghị ndụ, na-eke ihe mkpuchi ala maka osisi ndị ọzọ, n'ihi ọrụ ndụ ha, wee ghọọ ụdị "ọsụ ụzọ" n'ịgha ubi anyị.
Ọ dị mkpa! Mossy bụ ihe ndabere nke gburugburu ebe obibi mmiri. N'ebe ikpo mmiri, n'ihi ihe onwunwe ahụ dị ka ogbo, iji chịkọta na ịnọgide na-enwe nnukwu nnukwu mmiri, mgbochi mossy na-egbochi ọganihu nke ọzara.
N'ebe ha nọ na-eto eto, bryophytes nwere ike ikpuchi akụkụ dị ukwuu nke elu ala, na-eme ihe dịka ebe nchekwa maka anụmanụ na nnụnụ. N'akụkụ nke ụyọkọ nke na-eme ka mmiri ghara ịdị na ya, ha bụ ihe na-eme ka ihe na-eme ka a ghara ịmalite ikpo ọkụ nke ice, n'okpuru ebe a na-ekpuchi mmiri.
Video: uru nke mosses
Ọ bụrụ na anyị na-ekwu banyere uru nke mossy maka mmadụ, mgbe ahụ ngwa ha dị iche. A pụrụ iji ihe ụfọdụ sitere na ụdị ụfọdụ nke osisi ndị a mee ihe na cosmetology na ọgwụ dịka ndị tonic, antiseptic na ndị na-eme ka ọ bụ hemostatic.
Centaury, yellowcone, ahịhịa ahịhịa, ginger na ube nwekwara mmetụta antiseptic.
Nye ndị bi na North North, dị anya site na mmepeanya, akpa mmiri dị ezigbo mkpa dịka ihe mkpuchi nke ebe obibi, na, sị, na taiga nwere ike iji dị ka ihe eji ejiji eji enye ọgwụgwọ.
Mkpụrụ akpa akwa - otu n'ime ihe ndị kachasị mkpa dị na nhazi ihu ala na imepụta ihe ndị na-acha okooko osisi. Ma, karịsịa, a na-eji peat eme ihe na ndụ mmadụ - ihe nchịkwa nke mmiri sphagnum na-anwụ anwụ.
A na-ejikarị emepụta ihe owuwu na-emekarị maka Junior, rose, cypress, yew, fir, hydrangea, magnolia, thuja, pine, lilac, Jasmine, spirea, forsythia, rhododendrons, violets, daisies, lilies nke ndagwurugwu, Roses, marigolds, irises na peonies.
A na-etinye Peat:- dị ka mmanụ ọkụ;
- dị ka ihe na-emepụta ihe na ihe ọkụkụ maka ihe ọkụkụ na nri, nakwa dị ka ihe na-arụ ọrụ ugbo na ugbo;
- dị ka ịkwanye ala ugbo na ulo ozuzu okuko;
- dị ka ọkụ na-ewu;
- na ngwọta, ọgwụ, ụlọ ọrụ na-ahụ maka ihe ọkụkụ, ecology na ọtụtụ ụlọ ọrụ ndị ọzọ.
Ugbo ahihia
Forest - ebe kacha mma maka ibu nke akpa. N'ebe a, ha na osisi, nkume, n'akụkụ iyi na ọdọ mmiri, na-ahọrọ kama na-etinye ya na shaded, ebe ndị mmiri na-ekpuchi, na-ejikarị nnukwu oghere buru ibu.
Ha nile so n'òtù nke ọkpụkpụ na-amị mkpụrụ, ma, ya mere, nwere osisi, na mpaghara nke dị n'elu (n'elu mmiri) nke kpuchiri obere epupụta, ma na ala, mgbe ọ na-anwụ mgbe niile, ọ na-eme ka ọ dị ọtụtụ. Ụdị dịgasị iche iche nke ọdịdị dịgasị iche abụghị naanị na ọdịdị na agba nke epupụta, kamakwa na njupụta na ntụziaka nke uto nke stalks. 
Ekwesiri ighota na na ikpo oku na ihu igwe na-enwe mmetuta na uda di iche iche, na-agba egwu na agba di iche iche na-acha uhie uhie na-acha odo odo, nke na-eme ka anya di egwu. N'ebe mmiri na-enweghị mmiri, ịma mma a nile na-agba ọsọ ngwa ngwa, dị ka a ga-asị na ọ na-ekpuchi ya ájá.
Ndị nnochite anya kachasị nke oke akpa ọhịa bụ:
- Klimatsium.
- Mn
- Ptilium.
- Sphagnum
- Rodobrium
- Gilokomium.
Anyị na-atụ aro ka ị gụọ banyere otu esi emeso ọkpụkpụ moss na saịtị gị.
Osisi Osisi
Akuku nke ala nke elu a bu mkpuru mkpuru (rue 15 centimita), nke na-ebili elu n'elu, otutu oge achikota n'uzo di iche iche, ma n'eziokwu dika obere osisi. 
"Ogwe" na "alaka" nke osisi a na-ejupụta obere akwụkwọ na-acha ọkụ ọkụ, nke, mgbe akọrọ, jiri egwu na-acha akwụkwọ ndụ na-egbuke egbuke.
Ị ma? N'ụzọ na-akpali mmasị, ndị na-anwụ anwụ pụrụ ịmụrụ anya ọbụna mgbe ọ na-esichaghị ike. Ya mere, n'ime afọ 2014, ndị ọkà mmụta sayensị chọtara ihe atụ nke anwụ na-ekpo ọkụ na South Pole. E kpebiri afọ ha n'afọ 1530. Mgbe izu abụọ ma ọ bụ atọ nọrọ na incubator na ọnọdụ kwesịrị ekwesị, akpa ahụ malitere itolite. N'etiti ndị ọkà n'akparamàgwà mmadụ, a ghọtara ihe omume a dị ka ihe mgbagwoju anya.
Akuku ala (n'okpuruala) nke steam na-agagharị, nke nwere ihe rhizoid nke a na-adịghị ahụ anya. Branching, ọ na-abụ ụdị nke netwọk, na ọnụ nke bushes nke elu-ala akụkụ ebili. Okpokoro okpokoro okpokoro na-adị n'ogo ogologo na-acha uhie uhie ma nwee site na 12 ruo 15 spores.
A na-ahụkarị mkpịsị ọbara na ebe ndị akọwapụtara oke ọhịa, ohia mmiri, dị nso na swamps, osimiri, na ọdọ mmiri ọdọ mmiri. 
Mnium
N'okpuru aha a, ọ na-ezobe ụdị mkpụrụ ndụ ọ bụla, na-agụta ihe karịrị iri anọ.
Ndị kachasị na-emekarị ụdị ihe a bụ:
- midi, ma ọ bụ mnium wavy;
- mnium wrinkled;
- elu ma obu oke ohia;
- Mkpụrụ bụ nkezi;
- isi ihe;
- mnium zinclidea.
Akụkụ bụ isi nke mnium bụ ihe buru ibu (ruo 5 mm) epupụta nke ọdịdị oval, nke dị na otu ụgbọelu site na abụọ n'akụkụ abụọ n'otu stalk, ọ bụghị ihe karịrị centimeters n'ogologo.
Ị ma? Ihe na-awụ akpata oyi n'ahụ bụ eziokwu ahụ bụ na mkpụrụ ndụ dị ndụ nke epupụta nke ụbụrụ ahụ dịkwa n'otu ụgbọelu ahụ. N'ikwu ya n'ụzọ ọzọ, mpempe akwụkwọ ahụ nwere ntakịrị ọkpụkpụ kachasị mfe - naanị otu cell.
Na igwe ikpo, epupụta nke ụbụrụ na-esi nnọọ ike ma na-ebelata nke ukwuu. Sporogon nwere igbe oval, na-atụ anya na-acha uhie uhie ụkwụ, ọ bụghị ihe karịrị 3 sentimita. Igbe nwere ike chara n'onwe site na 17 ruo 30 spores (dabere na iche iche).
A na-ekesa Mnium n'ebe niile, karịsịa n'ime oke ọhịa, na-ahọrọ n'otu oge ahụ osisi ọhịa ndị a kụrụ nke ọma na ala na-ekpo ọkụ. Ọtụtụ mgbe, edozi na nkume na ochie stumps, na-egbuke egbuke na-acha akwụkwọ ndụ greenets.
Mụtakwuo maka ịmalite na-eto eto (ụrọ coral).
Ptilium
N'osisi ohia na igbo osisi (mgbe nile na ihe ndi ogwu nke paini) i nwere ike ichota otu n'ime nnunu ndi kachasi nma nke oma - ihe ndi ozo. N'agbanyeghị nkesa ya nile, ọ fọrọ nke nta ka ọ bụrụ na ọ bụrụ na ọ bụrụ na ọ bụrụ na ọ bụrụ na ọ na-ahọrọ na ọ ga-anọ na ala osisi, ọ na-ahọrọ ka ọ nọrọ naanị ya, ma ọ bụ na-acha odo odo ma ọ bụ odo-acha akwụkwọ ndụ. 
Ptilium nwere ihe dị elu nke dị elu (nwere ike iru 20 centimeters), site na nke ọtụtụ alaka ndị a na-edeghị aha na epupụta na-agafe na ntụziaka ndị ọzọ. Site na ọdịdị ha, usoro ndị a dị ka feathers na nnụnụ. Akwụkwọ nke akpa a, n'adịghị ka afọ ahụ, dị ntakịrị, dị warara (ruo 1 mm), nke a kapịrị ọnụ, nke nwere ọtụtụ mkpịsị ogologo oge.
Epeepe a na-agbanye ọnụ bụ nke na-emegharị ọnụ, dị ntakịrị wrinkled, ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ mgbe niile. Ụkwụ sporogon acha ọbara ọbara na agba site na 2 ruo 5 sentimita n'ogologo. Ọnụ ọgụgụ nke esemokwu dị na igbe bụ site na 10 ruo 14 iberibe.
Sphagnum
Enwere otutu uzo di iche iche n'ime oke ohia. Ndị a bụ oké ọhịa, na ahịhịa ala, na ubi, na ọbụna nkume rocky. Otú ọ dị, apuru mmiri bụ ụdị pụrụ iche, pụrụ iche nke ụdị ya! O meela ka ọ dịrị ndụ ruo ọtụtụ iri afọ, ọ ga-adịkwa ndụ ruo ọtụtụ puku afọ, ebe ọ na-agbasapụ ma na-ebuwanye ibu n'ókèala ndị ọzọ.
N'ụzọ dị ịtụnanya, akpa na-eme ka nke a. More kpọmkwem, ndị nnọchiteanya ya - sphagnidy. Sphagnum, a na-akpọkwa ya ọcha ma ọ bụ akpa mpi - ajuju nke na-ejikọta ihe karịrị ụdị osisi iri anọ, mkpebi siri ike nke ọ bụla n'ime ha ga-ekwe omume nanị nyocha nke microscopic. 
Ọ bụ obere osisi na-emepụta ihe, kpuchie ya na obere epupụta, mere ndokwa na gburugburu. Agba osisi dị iche na-acha odo odo-acha odo odo-na-acha uhie uhie (dabere na iche iche). Rhizoids adịghị anọ na ala (n'okpuru mmiri) nke akụkụ azu.
Eleghi anya ị ga-enwe mmasị ịmatakwu banyere ihe mgbochi sphagnum, nakwa ụdị ọgwụgwọ ọ nwere.
Sphagnum nwere ụfọdụ ihe ndị pụrụ iche nke na-eme ka ọ dị iche na osisi ndị ọzọ. Ihe nke mbu bu na sphagnum na-eto na elu.
N'otu oge ahụ, akụkụ ala nke steam (a na-agbakarị n'okpuru mmiri) na-anwụ, na-atụgharị na peat, n'ihe dị ka ọnụ ọgụgụ dị elu (ihe dị ka otu millimita kwa afọ). Ụdị ịdị ndụ dị otú ahụ nwere ike inye afọ ndụ nke ihe karịrị otu puku afọ (maka ịkọwa: ndị ọzọ na-adị ndụ karịa afọ 10).
Ị ma? Mmiri Vitmoor (Germany) nwere ihe dị ka mita 18 n'ịdị elu, na afọ ya dị ihe dị ka afọ 2,000.
Akụkụ ọzọ nke sphagnids bụ na ha na-emepụta acid nke na-egbochi mmepe nke nje bacteria, nke na-eme ka usoro nke ire ọkụ na swimps belata ngwa ngwa, ma na-akwalite nhazi nke peat. Ọnọdụ acidic, na mgbakwunye, na-egbochi ndị asọmpi ma na-enye gị ohere inweta ebe obibi ọhụrụ.
Ihe ọzọ nke sphagnum bụ ikike ịmịnye ma jigide mmiri n'ihi ọnụnọ nke mkpụrụ ndụ pụrụ iche na ngwugwu dị egwu. N'ime oge oké iru mmiri, akpa a nwere ike ịkwakọba mmiri mmiri dị ukwuu, nke na-eduga ná ngbanwe nke nguzo mmiri na ijichi ókèala ndị ọhụrụ.
Rodobrium
Rodobriy, ma ọ bụ n'ime mkpụrụ obi rosette-dịka - onye nnọchiteanya ọzọ nke ahịhịa anwụ, nke nwere ike ịchọta ya n'ime oke ọhịa ahụ (karịsịa spruce). Ọ bụrụ na a na-etinye mmanụ na-edozi ahụ ọkụ, a na-ahụ rhodobrium na ya dịka ụyọkọ obere obere agba nke agba akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ na-acha akwụkwọ ndụ - ụda nke epupụta, dịtụ elu n'elu ala, nke ọ bụla na ya. 
Otu osisi ahụ, nke ruru 10 cm n'ịdị elu, nwere ike ịnweta ome ma ọ bụ n'akụkụ elu (apical) na mpaghara ala (n'okpuruala). Ome osisi na-etolite na ntaneti. Na mpaghara mundane, a na-ekpuchi osisi a na rhizoid fuzz.
Osisi Rhodobrium nwere ovoid-elongated udi, na-eru 10 mm n'ogologo, ntakịrị ntakịrị, na nso nso - ama aka. Site na 15 ruo 20 epupụta nwere ike ịnakọta na nke ọ bụla. A na-atụle akwụkwọ nha nke a ma buru ibu ma jiri ya tụnyere akwụkwọ ndị ọzọ.
Ọ bụrụ na ị na-ele ihe ndọtị rodobrium site n'akụkụ, ị nwere ike ịdeba njikọ ya na nkwụ. Ihe nkedo na-ebili n'elu oghere na agba uhie uhie, na-enwe oke obosara ma nwee ike iburu pasent 18.
Ụdị a na-adịkarị na mpaghara taiga nke etiti obodo ndịda, nke na-adịkarịghị n'ebe ugwu. E depụtara na Red Book. 
Gilokomium
Akpa a dị ebe niile. A na - ahụkarị n'oké ọhịa, na mgbe ọ na - abụ ihe ndabere nke ala ndị dị n'oké ọhịa. N'ihe dị n'ebe ugwu, ọtụtụ n'ime ya na mpaghara ebe ndị dị n'ime ala na ebe ndịda nke Arctic.
Ị ma? Ndị mọnk Buddha kere ubi nile nke mosses, nke a ma ama nke dị n'ime ebe obibi ndị mọnk dị nso na Kyoto ma depụta ya dị ka ebe UNESCO Heritage Site.
Gilokomium enwere ihe na-eme ka ihe dị ka centimeters n'ogologo, na-acha ọbara ọbara. Arc ọhụrụ ọ bụla na-esote afọ ọzọ nke mmepe ihe ọkụkụ ma tinye ya n'okpuru elu afọ arc gara aga.
Arc steam a kpụkọrọ akpụkọ siri ike gbanye ebe atọ ma ọ bụ anọ, na-eme ka ọkpụkpụ na-arị elu. Okpokoro osisi ahụ na ihe ndị ọ na-eme na-acha akwụkwọ ndụ, nke bụ obere akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ na-esiri ike iji anya ha hụ. 
Sporonosit gilokomium mmiri. A na-akpụ Sporogon n'elu mkpịsị aka nke afọ gara aga karịa n'elu ụmụ akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ. Igbe sporogon, nke dị ntakịrị azụ, ụdị akwa, nke dị na obere ogwe ọbara ọbara site na 12 ruo 17 spores.
Ya mere, mosses bụ kpamkpam onwe ya na ihe ijuanya na alaeze ya dịgasị iche iche na mpaghara ụwa dum. Ọmụmụ ihe ha nwere ike itinye ndụ ya niile, ma ọtụtụ ihe nzuzo na-anọgide na-emezughị.
Otu ihe nwere ike ikwu n'eziokwu: ọ bụrụ na enweghị ebe ọ bụla, ụwa anyị ga-adị nnọọ iche, n'ihi na osisi ndị a na-enye ọtụtụ usoro ndụ, na ọbụna ndụ anyị mepere anya anaghị eme n'enweghị ha.
Nyocha site na netwọk
